Siła wyższa w stawce zasiłku – zmiany w programie po interpretacji ZUS

Zmiana założeń

W przypadku wystąpienia zasiłku oraz zwolnienia z powodu siły wyższej, w zależności od:

• stosowanych składników wynagrodzenia: zmiennych lub stałych
• sposobu rozliczenia zwolnienia z powodu siły wyższej: dziennego lub godzinowego

przyjmuje się odmienny sposób liczenia stawki zasiłku. Dopełnienie składnika stałego polega na przyjęciu wartości za cały miesiąc, natomiast dopełnienie składnika zmiennego polega na zastosowaniu proporcji wartości składnika w stosunku do ilorazu dni do przepracowania do dni przepracowanych.

Dotychczasowe założenia wyliczania wynagrodzenia w systemie Streamsoft opierały się na przepisach ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z dnia 25 czerwca 1999 r. (Dz.U. 2023 r. poz. 5780) i traktowały stawkę godzinową jako stały składnik wynagrodzenia. W wyniku publikacji stanowiska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych “Siła wyższa” – zasady uzupełnienia wynagrodzenia pracownika z 19.09.2024 r. wynagrodzenie wyrażone stawką godzinową uznaje się za wynagrodzenie zmienne.

Rozszerzone wyjaśnienie zmiany założeń oraz wprowadzenia modyfikacji znajduje się w rozdziale Uzasadnienie wprowadzonych rozwiązań w systemie.

Zmiany w programie

Zmiany wprowadzone w programie mają zastosowanie w przypadku rozliczania pracowników stawką godzinową. Jeśli w firmie stosowane są wyłącznie wynagrodzenia naliczane na podstawie miesięcznej płacy zasadniczej i wynikającej z niej płacy podstawowej, to nie ma konieczności dokonywania zmian w algorytmach płacowych.

W przypadku rozliczania pracowników stawką godzinową algorytm płacowy powinien zawierać składnik Płaca godzinowa (PLGOD), który w przypadku zaistnienia zwolnienia z powodu siły wyższej, podczas dopełniania wartości składnika zostanie potraktowany jak składnik zmienny.

W składniku płacowym Za zwolnienie – siła wyższa (SIWYZ) konieczne jest ustawienie pola Wliczać do zasiłków na wartość dopełniać do miesiąca. Wartość ta zostanie ustawiona automatycznie podczas aktualizacji systemu do wersji 17.0.372.XX.

Przykłady wyliczeń wynagrodzenia w stawce godzinowej z uwzględnieniem siły wyższej

Poniższe obliczenia oparte zostały o przykłady w artykule ZUS.

Siła wyższa rozliczana dziennie

Przykład IV z artykułu ZUS

• Miesięczna norma godzinowa – 168 h (21 dni)
• Dni (godziny) przepracowane – 160 h (20 dni)
• Wynagrodzenie pracownika – stawka godzinowa 30 zł
• Nieobecności – 1 dzień absencji z powodu siły wyższej
• Nadgodziny – 6 nadgodzin płatnych 150 %

Wyliczone składniki wynagrodzenia:

• Płaca godzinowa: 160 h x 30 zł = 4 800 zł
• Nadgodziny: 6 x 30 zł = 270 zł
• Premia (400 zł pomniejszona proporcjonalnie o nieobecność z powodu siły wyższej): 380,95 zł)
• Zwolnienie-siła wyższa: 4800 zł + 270 zł + 380,95 zł = 5450,95 zł / 166 h x 8h x 50% = 131,36 zł

Następnie wystąpił zasiłek i wyliczenie podstawy wymiaru oraz stawki zasiłku prezentuje się następująco:

Ze względu na to, że wynagrodzenie z tytułu zwolnienia z powodu siły wyższej jest składnikiem zmiennym, to w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnione zostało dopełnienie stawki za zwolnienie z powodu siły wyższej wg wzoru:

Sumę składników dopełnianych (płaca godzinowa, premia oraz za zwolnienie-siła wyższa) podzielono przez ilość dni przepracowanych:

(4800 zł + 380,95 zł + 131,36 zł) / 20 = 265,61 zł

Otrzymana kwota to stawka dzienna, którą należy pomniejszyć o 50%:

265,61 zł x 50% = 132,81 zł

Kwota ta stanowi wartość składnika Pomniejszenie za 1 dni siły wyższej.

Zastosowanie symbolu absencji rozliczanego dziennie, spowodowało pomniejszenie dni przepracowanych (powyżej zrzut ekranu z przykładem).

Uwaga!

W przypadku użycia symbolu absencji z powodu siły wyższej rozliczanej godzinowo, dni przepracowane nie zostaną pomniejszone. Stawka zasiłku w obu przypadkach będzie posiadała tę samą wartość poprzez zastosowanie:

• w pierwszym przypadku pomniejszenia o siłę wyższą
• w drugim przypadku zwiększenia o siłę wyższą.

Zwolnienie z powodu siły wyższej udzielone w godzinach nie jest uwzględniane do weryfikacji czy dany miesiąc został przepracowany w połowie i czy może być ujęte w wyliczeniach stawki zasiłku.

Siła wyższa rozliczana godzinowo

Przykład V z artykułu ZUS

• Miesięczna norma godzinowa – 168 h (21 dni)
• Dni (godziny) przepracowane – 148 h (18 dni)
• Wynagrodzenie pracownika – stawka godzinowa 30 zł
• Nieobecności:
  • 4 h absencji z powodu siły wyższej
  • 2 dni zwolnienie lekarskie

Wyliczone składniki wynagrodzenia:

• Płaca godzinowa: 148 h x 30 zł = 4 440 zł
• Premia (400 zł pomniejszona proporcjonalnie o nieobecność z powodu siły wyższej): 352,38 zł)
• Zwolnienie-siła wyższa: 4440 zł + 352,38 zł = 4792,38 zł / 148 h x 4h x 50% = 64,76 zł

Następnie wystąpił zasiłek i wyliczenie podstawy wymiaru oraz stawki zasiłku prezentuje się następująco:

Ze względu na to, że w miesiącu, w którym występuje zwolnienie z powodu siły wyższej występuje również absencja z tytułu zwolnienia lekarskiego, to otrzymane wynagrodzenie należy uzupełnić o 50 % siły wyższej. Kwota ta jest wyrażona w składniku Zwiększenie za 4 godziny SW.

W celu jej obliczenia należy najpierw wyliczyć stawkę dzienną, następnie pomnożyć ją przez ilość godzin zwolnienia z powodu siły wyższej. Otrzymaną kwotę należy zmniejszyć o 50%.

(Płaca godzinowa + Premia + za zwolnienie-siła wyższa): ilość godzin przepracowanych = stawka dzienna

(4440 zł + 352,38 zł + 64,76 zł) : 148 = 32,82 zł

Stawka dzienna x 4 h zwolnienia z powodu siły wyższej = wynagrodzenie za siłę wyższą

32,82 zł x 4h = 131,28 zł

Wynagrodzenie za siłę wyższą x 50% = Zwiększenie za 4 godzin SW

131,28 zł x 50% = 65,64 zł

W oknie edycyjnym listy płac menu kontekstowym składnika Stawka chorobowego 100% dostępna jest opcja Sposób wyliczenia składnika (Ctrl+S) prezentująca zastosowane obliczenia.

Uzasadnienie wprowadzonych rozwiązań w systemie

Istnieje rozbieżność w traktowaniu wynagrodzenia wyrażonego stawką godzinową pomiędzy ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z dnia 25 czerwca 1999 r. (Dz.U. 2023 r. poz. 5780) a stanowiskiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z ustawą, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego stawka godzinowa traktowana jest jako wynagrodzenie stałe. ZUS w wymienionym wyżej artykule określa stawkę godzinową jako wynagrodzenie zmienne. Z uwagi na odmienne metody wyliczania stawki w kontekście wynagrodzenia stałego i zmiennego, zastosowanie obu metod prowadzi do różnic w wyliczeniach stawki zasiłku.

Do tej pory w systemach Streamsoft wynagrodzenie wyrażone stawką godzinową uwzględniane było zawsze jako składnik stały, zgodnie z zapisami ww. ustawy. Oznacza to, że w standardowych algorytmach list płac wykorzystujących składniki Płaca zasadnicza (PLZAS) i Płaca podstawowa (PLPOD), składnik PLPOD traktowany jest jako stały, niezależnie czy jego wartość wynika z miesięcznej płacy zasadniczej czy ze stawki godzinowej.

Interpretacja ZUS w zakresie dopełniania wynagrodzenia w przypadku wystąpienia siły wyższej, wskazuje na konieczność traktowania wynagrodzenia wyrażonego stawką godzinową jako składnika zmiennego. W celu rozdzielenia płacy wyrażonej w stawce miesięcznej oraz stawce godzinowej należy zastosować składnik Płaca godzinowa (PLGOD), który uwzględniany jest jako składnik zmienny. Pozwala to, w przypadku wystąpienia nieobecności z powodu choroby oraz siły wyższej, zastosowanie dopełnienia wynagrodzenia zgodnie z obliczeniami przedstawionymi przez ZUS.